Oedeemtherapie is een specialisatie binnen de fysiotherapie welke zich richt op het verbeteren van het vocht afvoerende systeem en bestaat uit manuele lymfdrainage en oefentherapie.

Manuele lymfdrainage is een therapievorm, die erop gericht is het lymfstelsel te stimuleren. Deze stimulatie is nodig om het teveel aan vocht (zichtbaar en onzichtbaar oedeem) beter c.q. sneller via de lymfbanen af te voeren. Bij de manuele lymfdrainage wordt ritmisch een heel zachte, spiraalvormige druk uitgeoefend op de lymfklieren en lymfbanen, waarbij de richting wordt bepaald door de stroomrichting van het lymfstelsel.

De bijbehorende oefentherapie staat eveneens ten diensten van het verbeteren van het vocht afvoerende systeem. De oefeningen zijn gericht op spieren die als het ware functioneren als een pomp. Hierdoor wordt de afvoer van vocht nog eens extra bevorderd. Manuele lymfdrainage is toepasbaar bij zeer veel klachten, al dan niet in combinatie met andere therapievormen.

Zo behandelen wij onder andere mensen met:

• Zwellingen na een ongeval of na een operatie: Na een ongeval of operatie is het mogelijk dat er lymfbanen of -knopen beschadigd of weggenomen zijn. Hierdoor bestaat de kans dat vocht, wat normaal gesproken door deze lymfbanen en -knopen afgevoerd en verwerkt wordt, zich nu ophoopt in een lichaamsdeel. Middels manuele lymfdrainage technieken is het mogelijk andere lymfbanen te activeren ten einde het opgehoopte vocht te verwerken en daardoor weg te nemen of te reduceren.
• Lymfoedeem: In het ontstaan van lymfoedeem is er een onderscheid te maken tussen primair lymfoedeem en secundair lymfoedeem.

Primair lymfoedeem

Wanneer het lymfoedeem aangeboren is, spreekt men van primair lymfoedeem. Vanaf de geboorte zijn er dan minder lymfbanen of knopen aanwezig. Aangeboren lymfoedeem is vaak tweezijdig.

Secundair lymfoedeem

Secundair lymfoedeem ontstaat door een beschadiging van het lymfesysteem. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan door infecties (wondroos/erysipelas), bij langdurig bestaande spataderen (varices) of na een doorgemaakte trombose.
Ook kan het oedeem optreden na een behandeling van tumoren waarbij lymfklieren zijn weggehaald.

De volgende klachten kunnen ontstaan bij lymfoedeem: zwelling, een vermoeid en zwaar gevoel, pijn, beperkingen in de beweging, beperkingen in het dagelijks functioneren, huidafwijkingen en infecties.

• Veneus oedeem: Veneus oedeem is een combinatie van vochtophoping (oedeem) en een slecht werkend veneus bloedvatsysteem dat ontstaat in de benen. Veneus oedeem is naast gezwollen benen vaak te herkennen aan een zwaar-, moe- en pijnlijk gevoel in de benen en een verandering in het huidbeeld. Zo worden in veel gevallen varices (spataderen) en soms ook een bruinachtige verkleuring van de huid gezien.
  
  Veneus oedeem kan op elke leeftijd voorkomen maar voornamelijk bij ouderen, zwangere en invaliden.
  
  
• Lipoedeem: Lipoedeem betekent letterlijk vet- en vochtophoping. Het gaat om een pijnlijke, chronische ziekte. Bij lipoedeem is er sprake van een stoornis in de aanmaak van vetweefsel. Bovendien is de afvoer van vocht via de lymfvaten niet optimaal. Gevolg is een onderhuidse ophoping van vet(=lip) en vocht(=oedeem).
  
  Over het ontstaan van lipoedeem bestaat nog veel onduidelijkheid. Wel is bekend dat de aandoening zich vrijwel uitsluitend voordoet bij vrouwen. De ziekte wordt niet veroorzaakt door teveel eten. Bovendien staat vast dat erfelijke factoren een belangrijke rol spelen. Meestal komt lipoedeem symmetrisch voor op de heupen, bovenbenen en knieën. Ook kunnen de armen zijn aangedaan.
  
  De volgende klachten kunnen ontstaan bij lipoedeem: Zwaar gevoel in de benen, pijn in de (opgezwollen) benen, cellulitis (sinaasappelhuid), snel ontstaan van blauwe plekken, problemen bij het lopen (door schurende huid), gewrichtsproblemen (vooral in de enkels en knieën), handen en voeten zijn nooit aangedaan, druk pijn (slechts bij lichte aanraking), gewichtsproblemen en s tress gerelateerde klachten. Denkt u hierbij aan klachten als slapeloosheid, concentratieverlies, constipatie, diarree en hoofdpijn.